دنیای اقتصاد: روز گذشته نفت شخص برنت برای سومین روز پیاپی در قیمت‌های بی 70 دلار معامله شد. احتمال ادامه همکاری کشورهای عضو و غیر عضو اوپک در صورت لزوم در سال 2019، کاهش موجودی انبارهای نفتی آمریکا و افت شاخص دلار مهمترین عامل رشدهای اخیر قیمت نفت محسوب می‌شود. هر چند رسیدن قیمت‌ها به بالای 70 دلار موجب خوش‌بینی بسیاری از معامله‌گران و فعالان بازار نفت شده است، با این حال همچنان تردیدهایی از سوی برخی موسسات بین‌المللی درباره روند قیمت‌ها در سال 2018 مطرح است. رشد تولیدات شیل که برخی برآوردها از رسیدن آن به بیش از 10 میلیون بشکه در روز در آینده نزدیک خبر می‌دهد این پرسش را در بازار نفت ایجاد کرده که «آیا تغییر کانال قیمت‌ها از 60 دلار به 70، دوام خواهد داشت.»
رشد بازارهای کاایی با اهرم دلار
افت شاخص دلار به یقین یکی از عوامل رشد قیمت نفت در روز گذشته و در کل یک سال پیش بوده است. تاثیر نوسانات دلار آمریکا بر نفت و دیگر بازارهای کالایی از آن چهت است که این کااها با ارز دلار در بازارهای جهانی معامله می‌شوند. بنابراین زمانی که شاخص دلار افت می‌کند، نفت و دیگر کالاهای اساسی برای مشتریانی که ارز مرجع آنها غیر از دلار آمریکا است (به طور مثال برای خریداران چینی) ارزان‌تر تمام می‌شود از این رو افت شاخص دلار محرکی برای افزایش تقاضا است و رشد قیمت‌ها را به دنبال دارد. در یک سال گذشته عواملی چون رشد ارزش دیگر ارزها از جمله یوآن و یورو به دنبال آمار مثبت اقتصادی در این مناطق، نگرانی از شرایط عمومی اقتصاد آمریکا تحت تاثیر بحث کاهش مالیات در این کشور و احتمال دخالت روسیه در انتخابات بزجویی از ترمپ را نیز مطرح کرده است. از مهمترین عوامل افت شاخص‌دار محسوب می‌شود.
اما افت شاخص دلار در روزهای گذشته که موجب شد ارزش آن به کمترین سطح از دسامبر 2014 برسد، عواملی چون تعطیی دولت آمریکا در اول هفته گذشته و تقویت یوآن و یورو تحت تاثیر آمارهای اقتصادی اتحادیه اروپا و ین بوده است. در این میان اظهارات استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز در افت شاخص دلار برای ما خوب و به نفع تجارت آمریکا است. البته ترامپ در روزهای بعد درباره اظهارت منوچین توضیحاتی داد و از تثیر منفی آن بر ارزش دلار تا حدودی کاست. رئیس جمهوری آمریکا گفته است، صحبت‌های منوچین را ناقص منتقل کرده‌اند منظور او این بوده که افت ارزش دلار دغدغه دولت نیست و اظهارات او این معنا را نمی‌دهد که ارزش دلار باید بیشتر از این کاهش یابد.
از رشد شاخص دلار در سال 2014 به عنوان یکی از عوامل کاهش قیمت نفت در ابزارهای جهانی یاد می‌شود. اما حال شرایط به طور کل برعکس شده است. شاخص دلار ظرف یک سال گذشته، بر خلاف نوسانات بازار نفت حرکت و مسیری کاهشی را طی کرده است نتیجه طی مسیر متفاوت موجب شده در حال حاضر در بیشترین سطح خود از سال دسامبر 2014 معامله می‌شوند. شاخص دلار به کمترین سطح خود از دسامبر سال 2014 برسد. شاخص دلار روز گذشته به 88/88 رسید، در حالی که کمترین سطح از 12 دسامبر 2014 محسوب می‌شود.
کاهش موجودی انبارهای نفتی
اما انتشار آمار موجودی انبارهای نفتی آمریکا یکی از مهمترین عوامل تداوم نوسان نفت در سطوح بیش از 70 دلار بوده است. آن طور که اداره اطلاعات انرژی آمریکا گزارش می‌دهد. سطح موجودی انبارهای نفتی این کشور در هفته منهی به 19 ژانویه حدود 1/1 میلیون بشکه کاهش یافته است. این خبر موجب شد که بهای نفت برنتبرای اولین بار از سال 2014 روز چهارشنبه برای ساعاتی به بیش از 71 دلار بر بشکه برسد. نفت خام آمریکا نیز به مرز 67 دلار نزدیک شد. این دهمین هفته متوالی است که موجودی ذخایر نفتی آمریکا کاهش می‌یابد. آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد که سطح این ذخایر به کمترین مقدار از فوریه 2015 رسیده است. این موضوع هر چند نشان می‌دهد که عرضه در بازار نفت به خوبی تحت کنترل است با این حال رشد موجودی فرآورده‌های نفتی سیگنال منفی در بازار نفت محسوب می‌شود.
احتمال تمدید توافق نفتی
با وجود این عوامل اما همچنان مهمترین عامل رشد قیمت‌ها را می‌توان توافق نفتی کشورهای عضو و غیر عضو اوپک دانست. اظهارات وزیر نفت عربستان و روسیه بعد از نشست اخیر کمیته ویژه نظارت بر اجرای توافق یکی از عواملی بود که بهای نفت را در هفته جاری در مسیر صعودی قرارداد. آن طور که وزیر انرژی و معادن عربستان سعودی گفته است در این نشست تصمیم گرفته شده که اگر موجودی انبارهای نفتی کشورهای عضو شورای همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) در سال 2018 کاهش نباید، کشورهای عضو و غیر عضو اوپک به همکاری خود برای متعادل کردن بازار در سال 2019 نیز ادامه خواهند داد. با این حال وزیر انرژی عربستان تاکید می‌کند که بر سر مکانیسم همکاری این کشورها در سال 2019 تصمیمی اتخاذ نشده، یعنی ممکن است ادامه همکاری‌ها در سال آینده متفاوت ز توافق کنونی باشد. گزارش «دنیای اقتصاد» با عنوان «رفع استرس از بازار نفت» (دوم بهمن) را بخوانید.
ابهام در مسیر نفت 2018
با وجود اینکه در هفته‌های اخیر برنت همواره نزدیک به مرز 70 دلار نوسان کرده اما نگرانی‌هایی درباره تداوم این مسیر وجود دارد. این نگرانی‌ها به ابهام در خصوص شرایط و توانایی نفت شیل باز می‌گردد. در واقع مشخص نیست رشد قیمت‌ها تا چه میزان می‌تواند موجب تقویت تولید شیل شود. آژانس بین‌المللی انرژی بر این باور است که تولید نفت این کشور در هفته‌های آینده به بیش از 10 میلیون بشکه در روز خواهد رسید و آمریکا جای عربستان را به عنوان دومین تولید کننده بزرگ نفت خام دنیا خواهد گرفت. این سازمان پیش‌بینی کرده که متوسط تولیدات آمریکا در سال جاری و رشد 1/1 میلیون بشکه‌ای را تجربه کند و این عامل در کنار کاهش رشد تقاضا از 6/1 میلیون بشکه در سال 2017 به 3/1 میلیون بشکه در سال جاری، موجب می‌شود که تقاضا برای نفت اوپک کاهش یافته و موجودی انبارهایی نفتی کشورهای OECD تغییر محسوسی را تجربه نکند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز که تولید نفت این کشور در دسامبر گذشته را 9/9 میلیون بشکه در روز اعلام کرده در آخرین گزارش خود متوسط بهای نفت برنت در سال 2018 و 2019 را بیش از 10 دلار کمتر از قیمت‌های کنونی و به ترتیب نزدیک به 60 و 61 دلار پیش‌بینی کرده است. موضوع نگران کننده دیگری که احتمال بازگشت نفت از کانال 70 دلار را متحمل می‌نماید، رشد قیمت‌ها یا Net long position است. آن طور که یکی از معامله‌گران بازار نفت به سی ان یی سی گفته است هفته گذشته حجم قراردادهای اختیار خرید به بیشترین سطح در کل تاریخ این بازار رسیده است و این می‌تواند شروعی برای افت قیمت‌ها باشد.
با این حال طیف دیگری نیز در بازار حضور دارند که نه تنها نسبت به ثبات قیمت‌های کنونی خوش‌بین هستند، بلکه رشد قیمت‌ها را ادامه دار می‌دانند. به طور مثال اوپک در گزارش‌های خود هر چند بهای نفت را پیش‌بینی نمی‌کند، اما چشم‌انداز مثبتی پیش روی بازار ترسیم می‌کند. این سازمان با وجود پیش‌بینی بیش از 800 هزار بشکه‌ای تولیدات آمریکا، رشد تقاضا برای نفت را بیشتر از پیش‌بینی آژانس و نزدیک به 5/1 میلیون بشکه در روز برآورد می‌کند. از این رو اوپک اعلام کرده که افت موجودی انبارهای نفتی امسال به خصوص در نیمه دوم سال نیز ادامه یافته و حجم نفت دخیره شده در این انبارها تا پایان سال به متوسط 5 ساله خود خواهد رسید. انرژی اسپکت نیز در آخرین گزارش‌های خود رسیدن قیمت نفت به حدود 100 دلار در سال 2019 را نیز محتمل می‌داند، چرا که رشد تقاضا برای نفت خام در سال جاری را حدود 7/1 میلیون بشکه در روز برآورد کرده است.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4252